Jak stymulować rozwój mowy dziecka? Porady dla rodziców.

Co powinni, a czego nie powinni robić rodzice, aby wspomagać rozwój mowy dziecka?
Oto najważniejsze zalecenia…

Tak postępujmy

Ćwiczenia stymulujące rozwój mowy należy rozpocząć możliwie jak najwcześniej, już od pierwszych miesięcy życia, stosujemy 3 rodzaje ćwiczeń:
- bierne,
- wspomagane,
- czynne.

ĆWICZENIA BIERNE

Masaż- wykonujemy 30 min. przed posiłkiem, celem jego jest poprawienie sprawności aparatu artykulacyjnego, przed przystąpieniem należy dokładnie oczyścić nos.
-masaż policzków,
-masaż języka,
-usprawnianie wędzidełka - podciąganie i wywijanie czubka języka ku górze.

ĆWICZENIA WSPOMAGANE
- przed lustrem dokładnie artykułujemy samogłoski w różnych zestawach ao, ae...,
- próba robienia baloników z policzków lub wydychanie powietrza "dzióbkiem",
- pomagamy zakładać wargi na siebie,
- wywijanie czubka języka na wargę górną,
- przesuwanie języka pomiędzy kącikami warg,
- wklejanie na podniebienie mleko w proszku, czekoladę itp. i zachęcanie dziecka, by zlizywało czubkiem języka uniesionym do góry.

ĆWICZENIA CZYNNE ŻUCHWY, WARG, JĘZYKA, PODNIEBIENIA MIĘKKIEGO

• Mówmy do dziecka, już od pierwszych dni jego życia, dużo i spokojnie. Nie podnośmy głosu zwracając się do niego.Nasze wypowiedzi powinny być poprawne językowo, budujmy krótkie zdania, używajmy prostych zwrotów, modulujmy własny głos.
• Kiedy dziecko wypowie jakieś słowo, zdanie starajmy się rozszerzyć jego wypowiedź, dodając jakieś słowa.
• Mówmy dziecku co przy nim robimy, co dzieje się wokół niego. Niech mowa towarzyszy spacerom, zakupom, pracom domowym „kąpiel słowna”.
• Mówmy do dziecka zwracając uwagę, aby widziało naszą twarz - będzie miało okazję do obserwacji pracy artykulatorów.
• Karmienie piersią zapewni dziecku prawidłowy rozwój układu artykulacyjnego.
• Od najmłodszych lat uczymy dbałości o higienę jamy ustnej. Pamiętajmy, aby dziecko nauczyło się gryźć i żuć.
• Zwracajmy uwagę, aby dziecko oddychało nosem; w przypadku, gdy dziecko oddycha ustami, prosimy pediatrę o ustalenie przyczyny.
• Odpowiadajmy na pytania dziecka cierpliwie i wyczerpująco.
• Opowiadajmy i czytajmy dziecku bajki, wierszyki, wyliczanki. Uczmy krótkich wierszy na pamięć.
• Oglądajmy z dzieckiem obrazki: nazywajmy przedmioty i opisujmy sytuacje prostymi zdaniami.
• Śpiewajmy z dzieckiem. Jest to ćwiczenie językowe, rytmiczne, a zarazem terapeutyczne.
• Rysujmy z dzieckiem, mówmy co kreślimy - "...teraz rysujemy kotka. To jest głowa, tu są oczy, nos...". Zachęcajmy dziecko do wypowiedzi nt. rysunku.
• Wspólnie oglądajmy telewizję, wybierajmy programy właściwe dla wieku dziecka. Komentujmy wydarzenia pojawiające się na ekranie, rozmawiajmy na ich temat.
• Starajmy się, aby zabawy językowe i dźwiękonaśladowcze znalazły się w repertuarze czynności wykonywanych wspólnie z dzieckiem. Wybierajmy do zabaw właściwą porę.
• Zachęcajmy swoje dziecko do mówienia (nie zmuszajmy!); chwalmy je za każdy przejaw aktywności werbalnej; dostrzegajmy każde, nawet najmniejsze osiągnięcie, nagradzając je pochwałą.
• Dołóżmy wszelkich starań, aby rozmowa z nami była dla dziecka przyjemnością.
• Jeżeli dziecko osiągnęło już wiek, w którym powinno daną głoskę wymawiać a nie robi tego, skonsultujmy się z logopedą.
• Jeżeli dziecko ma nieprawidłową budowę narządów mowy (rozszczepy warg, podniebienia, wady zgryzu lub uzębienia), koniecznie zapewnijmy mu opiekę lekarza specjalisty, ponieważ wady te są przyczyną zaburzeń mowy.

Tego nie róbmy

• Unikajmy podawania dziecku smoczka typu "gryzak", zwracajmy uwagę, aby dziecko nie ssało palca. Następstwem tych niepożądanych zachowań mogą być wady zgryzu, które prowadzą do wad wymowy, np. wymowa międzyzębowa.
• W trakcie rozmowy z dzieckiem unikajmy zdrobnień i spieszczeń (języka dziecinnego), dostarczając dziecku prawidłowy wzorzec językowy danego słowa.
• Nie zaniedbujmy chorób uszu, gdyż nie leczone mogą prowadzić do niedosłuchu, a w następstwie do dyslalii lub niemoty.
• Nie gaśmy naturalnej skłonności dziecka do mówienia obojętnością, cierpką uwagą, lecz słuchajmy uważnie wypowiedzi, zadawajmy dodatkowe pytania, co przyczyni się do korzystnego rozwoju mowy.
• Nie poprawiajmy wymowy dziecka żądając, by kilkakrotnie powtarzało dane słowo. Niech z naszego języka znikną słowa :"Powtórz ładniej", "Powiedz lepiej". Wychowanie językowe to nie tresura.
• Nie zawstydzajmy, nie karzmy dziecko za wadliwą wymowę.
• Nie zmuszajmy dziecka leworęcznego do posługiwania się ręką prawą w okresie kształtowania się mowy. Naruszanie w tym okresie naturalnego rozwoju sprawności ruchowej zaburza funkcjonowanie mechanizmu mowy. Często prowadzi to do zaburzeń mowy, a w szczególności do jąkania.
• Nie wymagajmy od dziecka zbyt wczesnego wymawiania poszczególnych głosek. Dziecko nie przygotowane pod względem sprawności narządów artykulacyjnych, niedostatecznie różnicujące słuchowo dźwięki mowy, a zmuszane do wymawiania zbyt trudnych dla niego głosek, często zaczyna je zniekształcać. W ten sposób przyczyniamy się do powstawania błędnych nawyków artykulacyjnych, trudnych do zlikwidowania.
• Nie należy pospieszać, uprzedzać wypowiedzi dziecka, dokańczać za dziecko wyrazy.
• Nie należy opowiadać przy dziecku o jego kłopotach z mową.
• Nie należy powtarzać dziecku - Mów spokojniej, wolniej....
• Nie należy porównywać - Popatrz, jak Ania ładnie mówi. Postaraj się i ty.
• Nie należy zmuszać do występów, popisów, publicznych recytacji.

POWINNO CIĘ ZANIEPOKOIĆ:

• Jeżeli 5 miesięczny maluch nie wydaje innych dźwięków poza płaczem.
• Jeśli roczny maluch nie próbuje mówić, porozumiewa się gestami.
• Jeśli roczne dziecko nie reaguje na proste polecenia.
• Jeśli roczne dziecko nie poznaje nowych słów, a jego rozwój mowy się zatrzymał.
• Jeśli roczny maluch nie reaguje na głos lub zróżnicowane pod względem głośności dźwięki a dodatkowo bardzo głośno mówi. Być może ma problem ze słuchem.
• Jeśli dwulatek mówiąc, ślini się, wykonuje dziwne ruchy językiem.
• Jeśli dwulatek mówi przez nos i masz wrażenie, że jego nosek jest zatkany, a głos stłumiony.
• Jeśli dwulatek wysuwa język między zęby podczas wymawiania niektórych głosek.
• W 3 r.ż. dziecko nadal nie buduje zdań.
• W 3 r.ż. dziecko zastępuje głoski dziwnie brzmiącymi, często nie przyjemnymi dla ucha dźwiękamiW 3 r.ż. dziecko ma kłopoty z płynną mową i podczas mówienia pojawia się coraz więcej dziwnych gestów, grymasów i min.